Ι.Ν. Αγίου Νικολάου – Βεύης

Στον οικισμό της σημερινής Βεύης, γνωστής ως Μπάνιτσα από τους οθωμανικούς φορολογικούς καταλόγους του 1481 έως την μετονομασία του το 1926, στο νεκροταφείο του χωριού σώζεται ο μικρός μονόχωρος ναός που τιμά τη μνήμη του Αγίου Νικολάου. Σύμφωνα με δύο κτητορικές επιγραφές, ανεγέρθηκε το 1460 ως καθολικό μονής από τον ιερέα Δούκα και τη σύζυγό του, πρεσβυτέρα Καλή, αλλά και τον γιο του, επίσης ιερέα Νικόλαο και τη σύζυγό του πρεσβυτέρα Αρμένκα.
Η κατασκευή του κτιρίου μαρτυρά σπουδή για την άμεση ολοκλήρωσή του με ενδείξεις, όμως, μνήμης ιδιαίτερης πολυτέλειας στα σημεία όπου διασώζεται κεραμοπλαστικός διάκοσμος.
Παρά το βιαστικό χτίσιμο, εσωτερικά και εξωτερικά πάνω από τα τόξα της εισόδου και του παραθύρου φιλοξενεί εξαιρετικά σημαντικό τοιχογραφικό διάκοσμο. Οι νωπογραφίες κατατάσσονται σε ένα από τα σημαντικότερα τοιχογραφικά σύνολα της ευρύτερης βαλκανικής περιοχής ενώ, εάν εξαιρεθούν τα μνημεία της περιοχής των Πρεσπών, είναι το μοναδικό υφιστάμενο μεταβυζαντινό μνημείο δίχως προγενέστερα ή μεταγενέστερα αντίστοιχα για τον υπόλοιπο νομό της Φλώρινας μέχρι τον όψιμο 18ο αι.
Οι εικονογραφικές επιλογές με ιδιαίτερη την ανάδειξη στιγμιότυπων από τον κύκλο του Ιούδα, η τεχνική αρτιότητα, αλλά και οι ενδείξεις θεολογικής γνώσης περιγράφουν έναν σημαντικό αγιογράφο – καλλιτέχνη του μνημείου. Ξεχωριστού ενδιαφέροντος είναι οι επιτύμβιοι σταυροί που διασώζονται στο κοιμητήριο που περιβάλλει το ναό.

ΠΗΓΗ ΚΕΙΜΕΝΟΥ: Αρχαιολογικό Μουσείο Φλώρινας