Τα Θεοφάνια

Η τελευταία γιορτή του δωδεκαημέρου, το οποίο αρχίζει από την παραμονή των Χριστουγέννων, είναι τα Θεοφάνια. Το κύριο στοιχείο της εορτής των Θεοφανίων, με το οποίο συνδέονται και τα περισσότερα έθιμα, είναι ο αγιασμός των υδάτων. Πραγματοποιείται για πρώτη φορά την παραμονή στην εκκλησία και λέγεται πρωτάγιαση, φώτιση, πρώτος αγιασμός ή μικρός αγιασμός. Αντίστοιχα, η ημέρα της εορτής λέγεται και Ολόφωτα ή Αγίαση.
Στη Φλώρινα, την ημέρα των Θεοφανίων, μετά την καθιερωμένη δοξολογία στη Μητρόπολη του Αγίου Παντελεήμονα, πραγματοποιείται ο καθαγιασμός των υδάτων στο ποτάμι, στη γέφυρα του Αγίου Παντελεήμονα, όπου η εκκλησιαστική, πολιτική και στρατιωτική ηγεσία και πλήθος πιστών παρακολουθούν την κατάδυση του Τιμίου Σταυρού στα νερά του Σακουλέβα.
Η παραμονή των Θεοφανίων θεωρείται νηστεία και ανήμερα οι νέοι πέφτουν στα  νερά του ποταμού για να πιάσουν τον σταυρό και να γίνει ο αγιασμός των υδάτων. Στον Ι.Ν. του Αγίου Νικολάου, μετά το 1961 και επί σειρά ετών χώρο τέλεσης του καθαγιασμού υδάτων αποτελούσε και η πισίνα στη Γεωργική Σχολή Φλώρινας. Σήμερα έχει διαμορφωθεί ειδικός χώρος με εξέδρα στο ποτάμι πίσω από τον Ναό του Αγίου Νικολάου. Η συγκεκριμένη τελετή προηγείται χρονικά, ώστε να προλάβουν οι πιστοί αυτή του Αγίου Παντελεήμονα.
Οι κάτοικοι της Φλώρινας κρατούν τον αγιασμό ολόκληρη τη χρονιά και ραντίζουν με αυτήν τα σπίτια τους για καλή χρονιά, γεμάτη υγεία, καρποφορία και ευδαιμονία και μακριά από οποιοδήποτε κακό.